Sakrament pokuty i pojednania jest to sakrament ustanowiony przez Chrystusa w Kościele, w którym mocą Ducha Świętego, grzechy po Chrzcie popełnione, szczerze objęte żalem i wyznane spowiednikowi z wolą poprawy, zostają przez Boga odpuszczone mocą absolucji kapłańskiej.
       Oznacza, to że grzesznik przystępujący pod wpływem Ducha Świętego do Sakramentu Pokuty, winien na pierwszym miejscu nawrócić się do Boga całym sercem. To wewnętrzne nawrócenie serca, które obejmuje żal za grzechy i postanowienie podjęcia nowego życia, wyraża się poprzez wyznanie grzechów Kościołowi, przez zadośćuczynienie i poprawę życia. Pan Bóg zaś udziela odpuszczenia grzechów za pośrednictwem Kościoła, który działa przez posługę kapłanów.
       Pierwszym darem zmartwychwstałego Jezusa jest sakrament pokuty zwany często spowiedzią, sakramentem pojednania czy też przebaczenia. Jezus w wieczerniku, kiedy ukazał się apostołom, „tchnął na nich i powiedział im: Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane” (J 20,22-23).
       Grzech jako łamanie, nie zachowywanie Bożych przykazań jest przede wszystkim obrazą Boga, zerwaniem jedności z Nim. Narusza on równocześnie komunię z Kościołem. Dlatego też nawrócenie przynosi przebaczenie ze strony Boga, a także pojednanie z Kościołem, co wyraża i urzeczywistnia w sposób liturgiczny sakrament pokuty i pojednania.
       Ci zaś, którzy przystępują do sakramentu pokuty, otrzymują od miłosierdzia Bożego przebaczenie zniewagi wyrządzonej Bogu i równocześnie dostępują pojednania z Kościołem, któremu grzesząc, zadali ranę, a który przyczynia się do ich nawrócenia miłością, przykładem i modlitwą.
       Sakramentu ten ukazuje z jednej strony „akty penitenta” (żal, wyznanie grzechów, postanowienie poprawy) razem z rozgrzeszeniem kapłańskim, z drugiej zaś właściwe temu Sakramentowi skutki, a mianowicie to, że Sakrament:

• dokonuje pojednania z Bogiem, odpuszcza grzechy po Chrzcie popełnione, przywracając lub pomnażając Łaskę Uświęcającą;
• odpuszcza karę wieczną i przynajmniej część kary doczesnej;
• przywraca zasługi osobiste, jakie człowiek traci przez grzech śmiertelny;
• pomnaża i daje łaski uczynkowe do poprawy życia, lepszego spełniania własnego powołania życiowego i charyzmatów w Kościele.

       Moralnym obowiązkiem chrześcijanina jest stała formacja swego sumienia. Wynika to z obowiązku rozwoju własnej świętości, jak też obowiązku formowania sumienia zgodnie z właściwymi normami moralnymi. Uzasadnieniem powinności poznania stanu swego sumienia jest świętość i integralność Sakramentu pokuty i pojednania.
       Zanim penitent przystąpi do konfesjonału, by otrzymać rozgrzeszenie powinien spełnić następujące warunki:

• rachunek sumienia
• żal za grzechy
• mocne postanowienie poprawy
• szczera spowiedź
• zadośćuczynienie Panu Bogu i bliźniemu